Θάλεια Φλωρά – Καραβία

Θάλεια Φλωρά-Καραβία (Σιάτιστα, 1871 – Αθήνα, 1960)

1871 – Γέννηση της Θεολογίας Φλωρά.
Η Θεολογία Φλωρά (Θάλεια Φλωρά-Καραβία) είναι μια από τις σημαντικότερες και παραγωγικότερες Ελληνίδες ζωγράφους. Το έργο της δεν έχει ακόμη καταλογογραφηθεί πλήρως. Είναι όμως βέβαιο ότι οι ελαιογραφίες της ξεπερνούν τις 2.500, ενώ μεγάλος είναι και ο αριθμός των σχεδίων και υδατογραφιών της.
Το 1874 ο ιερέας πατέρας της παπά Χριστόδουλος και η μητέρα της Αναστασία Μουχτάρη πήραν την οικογένειά τους από τη Δυτική Μακεδονία και εγκαταστάθηκαν στο Μακροχώρι της Ανατολικής Θράκης έξω από τη Κωνσταντινούπολη.
Η Φλωρά-Καραβία αποφοίτησε από το Ζάππειο Παρθεναγωγείο της Κωνσταντινούπολης το 1888 και προσπάθησε να σπουδάσει ζωγραφική στο Σχολείο των Τεχνών (την μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών), αλλά το ίδρυμα αρνήθηκε να την δεχθεί επειδή επρόκειτο για γυναίκα. Έτσι, η ζωγράφος σπούδασε ζωγραφική στο Μόναχο (1895), κοντά στον Γκύζη και τον Ιακωβίδη και κατόπιν στο Παρίσι.
Το 1898 ξαναγύρισε στην Κωνσταντινούπολη, για να ασχοληθεί επαγγελματικά πλέον με την ζωγραφική.
Το 1900 μετά από παραίνεση των αδελφιών της, αλλάζει το όνομά της σε Θάλεια. Ταξιδεύει στην Ευρώπη για να εκθέσει τους πίνακές της. Συμμετείχε στη Διεθνή έκθεση των Παρισίων όπου και βραβεύθηκε για το πίνακά της «ο Κιθαρωδός».
Το 1902 στη Κωνσταντινούπολη ζωγραφίζει τα μέλη της οικογένειας του Σουλτάνου.
Από το 1907 και για περισσότερα από τριάντα χρόνια, έζησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου παντρεύτηκε τον Νίκο Καραβία, εκδότη της ελληνικής εφημερίδας “Εφημερίς”. Στην Αλεξάνδρεια ίδρυσε και διηύθυνε σχολή ζωγραφικής, με σημαντική απήχηση στην τότε ελληνική παροικία της πόλης.
Κατά την περίοδο των Βαλκανικών πολέμων, ακολούθησε τον Ελληνικό Στρατό στις εκστρατείες του, ως ανταποκρίτρια της εφημερίδας που εξέδιδε ο σύζυγός της, και απεικόνισε πάμπολλα πολεμικά στιγμιότυπα σε σχέδια με κάρβουνο, κιμωλία και παστέλ. Τις εμπειρίες της από τα γεγονότα της εποχής εκείνης τις περιέγραψε αργότερα στο βιβλίο της Εντυπώσεις από τον πόλεμο του 1912-1913: Μακεδονία-Ήπειρος (τυπ. Μωυσιάδου-Μάρδα, Αθήνα 1936). Ακολούθησε επίσης τον Ελληνικό Στρατό στην Μικρά Ασία (1918–1922). Τέλος, αποθανάτισε σκηνές από τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940–1941.
Στην Ελλάδα επέστρεψε οριστικά με τον σύζυγό της το 1939. Πέθανε στην Αθήνα το 1960.
Πέρα από τις πολεμικές απεικονίσεις, η Φλωρά-Καραβία έγινε εξίσου γνωστή και για τα 500 περίπου πορτραίτα της. Ανάμεσα στις διασημότητες που σχεδίασε περιλαμβάνονται ο ποιητής Κ. Π. Καβάφης, η συγγραφέας Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, κ.ά. Εικονογράφησε επίσης βιβλία και ασχολήθηκε και με την δημοσιογραφία. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Εσάτ-πασά των Ιωαννίνων στον άντρα της:
« Ένα τσιγάρο συ, τρία σκίτσα η κυρία σου! »
Γενικώς, το έργο της Φλωρά-Καραβία εντάσσεται στην λεγόμενη «ακαδημαϊκή Σχολή του Μονάχου», αλλά οι πίνακές της έχουν πολύ από το φως και το χρώμα που χαρακτηρίζει τους ιμπρεσιονιστές. «Εργάζομαι εμπρεσιονιστικά », είχε πει η ίδια σε μία συνέντευξή της το 1955.
Στα έργα της «Ρωμαϊκό Υδραγωγείο» και «Δύση πάνω στα Ιεροσόλυμα» ξεπερνά τη ρεαλιστική συντηρητική αντίληψη για να φθάσει σε μία ιμπρεσιονιστική απόδοση, σύμφωνα με όσα διδάχθηκε κατά τη μαθητεία της στο Μόναχο, με έντονα εκφραστικά χρώματα και αντιθέσεις. Το πρώτο έργο πρέπει να έγινε κατά τη διάρκεια των πολλών ταξιδιών της στην Ευρώπη κυρίως στις αρχές του 20ού αιώνα, και δεν αποκλείεται να το έφερε μαζί της από την Ιταλία γύρω στο 1906-1907. Το δεύτερο είναι πιθανότατα από την εποχή που έζησε στην Αίγυπτο λίγο πριν το 1910.

Εντούτοις, στα τελευταία της έργα μετά τον πόλεμο, δείχνει ότι προσπέρασε και τον ιμπρεσιονισμό, για να στραφεί προς τον εξπρεσιονισμό.
Για την προσφορά της στην ζωγραφική, τιμήθηκε με το Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών το 1945 και με τον Σταυρό Ταξιαρχών του Τάγματος της Ευποιίας το 1954.
Έργα της εκτίθενται στην Εθνική Πινακοθήκη της Ελλάδας, στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, στην Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων, στην Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ (Μέτσοβο), και αλλού. Ένα σημαντικό μέρος των σχεδίων της από τους πολέμους βρίσκονται στο Στρατηγείο του Γ΄Σώματος Στρατού στη Θεσσαλονίκη και στο Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας.

"Εντυπώσεις από το πόλεμο του 1912-1913"
Εκδότης: Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων,  2012
Συγγραφέας: Θάλεια Φλωρά Καραβία